CK – aktywność kinazy kreatynowej

Pomiar aktywności kinazy kreatynowej ma kluczowe znaczenie w diagnostyce chorób mięśni szkieletowych oraz w mniejszym zakresie w ocenie chorób serca. CK, znana jako kinaza fosfokreatynowa, jest enzymem produkowanym przez wiele tkanek, istotnym dla energetycznych procesów komórkowych, zwłaszcza w mięśniach i mózgu. Regeneruje ATP z fosfokreatyny, co jest niezbędne dla reakcji biochemicznych. CK dzieli się na dwa podtypy: B (mózgowy) i M (mięśniowy), kodowane przez różne geny. Występuje w postaci trzech izomerycznych dimerów: CK-MM, CK-BB i CK-MB, których proporcje zależą od rodzaju tkanki. Mięśnie szkieletowe dominują w produkcji CK-MM (98%), podczas gdy serce wytwarza 70% CK-MM i 30% CK-MB. CK-BB, choć obecna w większości tkanek, jest charakterystyczna dla mózgu i rzadko występuje w dużych ilościach we krwi ze względu na krótki okres półtrwania.

Do najczęstszych przyczyn podwyższonego poziomu CK we krwi należą intensywny wysiłek fizyczny, urazy mięśni, różne leki, a także czynniki takie jak hipotermia czy niedoczynność tarczycy. Również zakażenia, alkoholizm, i wiek mogą wpływać na poziom CK. W przypadku zawału serca, aktywność CK wzrasta 4-10 godzin po wystąpieniu bólu, osiągając maksimum po 20-24 godzinach. Inne stany związane z sercem, które mogą podnieść poziom CK, to zapalenie mięśnia sercowego czy zatorowość płucna. Z uwagi na to, że aktywność CK może wskazywać na uszkodzenie mięśni szkieletowych oraz przewlekłe uszkodzenia serca, jej znaczenie w diagnostyce zawału serca zmalało w obliczu wprowadzenia nowoczesnych markerów, takich jak troponina.