Rak prostaty jest obecnie jednym z najczęściej diagnozowanych nowotworów u mężczyzn w Polsce i na świecie. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów, każdego roku w naszym kraju odnotowuje się ponad 18 tysięcy nowych przypadków. Co istotne, choroba ta przez długi czas może rozwijać się bezobjawowo, dlatego bardzo często wykrywana jest dopiero w zaawansowanym stadium. Tymczasem wcześnie rozpoznany rak prostaty daje bardzo duże szanse na całkowite wyleczenie. Szacuje się, że u pacjentów, u których nowotwór wykryto we wczesnej fazie, skuteczność leczenia przekracza 90 procent.
Problemem pozostaje fakt, że wielu mężczyzn unika badań profilaktycznych, tłumacząc to brakiem objawów lub skrępowaniem przed wizytą u urologa. To poważny błąd – rak prostaty rozwija się powoli i przez długi czas nie daje sygnałów ostrzegawczych. Właśnie dlatego regularne badania kontrolne mają kluczowe znaczenie dla zdrowia i życia każdego mężczyzny po 40. roku życia.
Prostata, zwana również gruczołem krokowym, to niewielki narząd wielkości orzecha włoskiego, położony tuż pod pęcherzem moczowym. Otacza początkowy odcinek cewki moczowej, przez który mocz wydostaje się z organizmu. Główną funkcją prostaty jest produkcja płynu stanowiącego część nasienia. Płyn ten odżywia i chroni plemniki, umożliwiając im prawidłowe poruszanie się w drogach rodnych kobiety.
Wraz z wiekiem prostata naturalnie się powiększa. U części mężczyzn prowadzi to do łagodnego przerostu gruczołu krokowego (tzw. BPH – benign prostatic hyperplasia), który może powodować trudności z oddawaniem moczu, częste wizyty w toalecie, zwłaszcza w nocy, czy uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza. Choć BPH nie jest rakiem, objawy mogą być podobne do tych, które towarzyszą rozwojowi nowotworu, dlatego każda dolegliwość ze strony układu moczowo-płciowego wymaga konsultacji z lekarzem.
Na rozwój raka prostaty wpływa wiele czynników, z których część można kontrolować, a część niestety nie. Największe znaczenie mają wiek, predyspozycje genetyczne i styl życia.
Wiek to najważniejszy czynnik ryzyka. U mężczyzn poniżej 40. roku życia rak prostaty występuje rzadko, natomiast po 50. roku życia ryzyko znacząco wzrasta. Szacuje się, że około 70 procent przypadków dotyczy panów powyżej 65 lat.
Predyspozycje rodzinne również mają duże znaczenie. Jeśli ojciec, brat lub dziadek chorowali na raka prostaty, ryzyko zachorowania wzrasta nawet dwukrotnie. W przypadku mutacji genów BRCA1 i BRCA2 (znanych głównie z raka piersi) ryzyko może być jeszcze wyższe.
Styl życia i dieta to czynniki, na które mamy realny wpływ. Dieta bogata w tłuszcze zwierzęce, czerwone mięso i produkty wysoko przetworzone zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju nowotworu. Natomiast dieta obfitująca w warzywa, owoce i produkty zawierające likopen (np. pomidory) może działać ochronnie.
Otyłość i brak aktywności fizycznej także sprzyjają rozwojowi raka prostaty. Tkanka tłuszczowa wpływa na gospodarkę hormonalną organizmu i może przyczyniać się do wzrostu poziomu androgenów, które z kolei stymulują komórki nowotworowe.
Profilaktyka raka prostaty obejmuje zarówno dbałość o zdrowy tryb życia, jak i wykonywanie badań kontrolnych. Warto pamiętać, że profilaktyka to nie tylko unikanie czynników ryzyka, ale przede wszystkim świadome dbanie o swoje zdrowie i reagowanie na niepokojące sygnały organizmu.
W codziennym życiu należy zwracać uwagę na kilka podstawowych zasad:
Jednak nawet najzdrowszy tryb życia nie zastąpi badań profilaktycznych. W przypadku raka prostaty kluczowe jest regularne monitorowanie poziomu PSA oraz coroczne badanie urologiczne.
Podstawą profilaktyki raka prostaty są badania, które pozwalają wykryć zmiany w gruczole krokowym na bardzo wczesnym etapie. Najczęściej wykonywane to:
Badanie PSA (Prostate Specific Antigen) – to badanie krwi, które mierzy stężenie antygenu specyficznego dla prostaty. Podwyższony poziom PSA może wskazywać na obecność stanu zapalnego, przerostu lub raka prostaty. Wynik PSA nie zawsze oznacza chorobę nowotworową, ale jego wzrost jest sygnałem do dalszej diagnostyki.
Badanie per rectum (DRE) – to proste badanie wykonywane przez lekarza urologa, polegające na palpacyjnym ocenie prostaty przez odbytnicę. Pozwala ocenić jej wielkość, kształt i obecność ewentualnych nieprawidłowości. Choć wielu mężczyzn obawia się tego badania, jest ono krótkie, bezbolesne i niezwykle ważne diagnostycznie.
USG przezodbytnicze (TRUS) – badanie obrazowe pozwalające dokładnie ocenić budowę gruczołu krokowego. W przypadku niepokojących wyników lekarz może zalecić biopsję prostaty, która pozwala jednoznacznie potwierdzić lub wykluczyć nowotwór.
Coraz częściej stosuje się również rezonans magnetyczny prostaty (mpMRI), który umożliwia bardzo precyzyjną ocenę zmian w obrębie gruczołu i pozwala zaplanować biopsję celowaną.
Regularne badania to najlepszy sposób na ochronę zdrowia i życia. Rak prostaty, wykryty we wczesnym stadium, jest w pełni wyleczalny, a leczenie może być mniej inwazyjne. Niestety, wielu mężczyzn trafia do lekarza dopiero wtedy, gdy pojawią się objawy – problemy z oddawaniem moczu, bóle w okolicy miednicy, czy obecność krwi w moczu. W tym momencie choroba jest zwykle bardziej zaawansowana i wymaga intensywnego leczenia.
Regularna kontrola poziomu PSA oraz coroczna wizyta u urologa pozwalają na wykrycie zmian, zanim staną się poważnym zagrożeniem. Warto przy tym pamiętać, że badania są szybkie, bezbolesne i nieinwazyjne, a mogą uratować życie.
Mężczyźni po 40. roku życia powinni wykonywać badanie PSA raz w roku, natomiast osoby z obciążonym wywiadem rodzinnym – nawet wcześniej, zgodnie z zaleceniami lekarza.
Rak prostaty to choroba, której można skutecznie zapobiegać dzięki regularnym badaniom i odpowiedniej profilaktyce. Wczesna diagnoza daje niemal stuprocentową szansę na wyleczenie, dlatego nie warto czekać na pierwsze objawy.
W naszym Laboratorium oferujemy pełen zakres badań profilaktycznych dla mężczyzn – w tym badanie PSA, konsultacje urologiczne oraz diagnostykę obrazową prostaty. Doświadczeni specjaliści, nowoczesny sprzęt i indywidualne podejście do każdego pacjenta gwarantują najwyższy standard opieki.
Link: https://artemidalab.pl/kategorie-badania/badania-predyspozycji-do-nowotworow/
Zadbaj o swoje zdrowie już dziś. Umów się na badanie profilaktyczne bo wczesne wykrycie to najlepsza forma leczenia.
