Termolabilny wariant MTHFR

Wykrywanie mutacji w genie MTHFR za pomocą metody real-time PCR

Analiza mutacji C677T i A1298C w genie MTHFR ma istotne znaczenie w ocenie ryzyka oraz przyczyn żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Enzym reduktaza metylenotetrahydrofolianowa (MTHFR) odgrywa istotną rolę w procesie przekształcania aminokwasu homocysteiny w metioninę. Gen MTHFR występuje w różnych formach polimorficznych w populacji ludzkiej, a wśród nich najważniejsze klinicznie są właśnie mutacje C677T oraz A1298C.

Znaczenie kliniczne mutacji C677T

Mutacja C677T (677C>T) zyskuje największe znaczenie kliniczne, gdyż prowadzi do zamiany aminokwasu alaniny na walinę w pozycji 222 łańcucha białkowego. W przypadku homozygot val/val powstaje tzw. termolabilna forma enzymu MTHFR, która charakteryzuje się niższą aktywnością. To zjawisko skutkuje podwyższonym poziomem homocysteiny we krwi, co z kolei wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia zakrzepicy żylnej oraz chorób sercowo-naczyniowych, obejmujących m.in. zawał serca czy udar niedokrwienny. Dodatkowo, podwyższony poziom homocysteiny może prowadzić do uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego (OUN) oraz zaburzeń psychicznych, a także problemów związanych z reprodukcją, takich jak poronienia nawykowe. Częstość występowania tej mutacji w populacji kaukaskiej szacuje się na około 11-20%.

Skutki mutacji A1298C

Mutacja A1298C (1298A>C) prowadzi do zamiany kwasu glutaminowego na alaninę w pozycji 429 łańcucha białka. Podobnie jak w przypadku mutacji C677T, jej obecność również powoduje wzrost poziomu homocysteiny oraz związane z tym ryzyko chorób. Niemniej jednak, ta zależność jest uważana za mniej istotną klinicznie.

Wskazania do badań genetycznych

Badania genetyczne w kierunku mutacji MTHFR powinny być rozważane w przypadku nawracających epizodów zakrzepicy żylnej, zwłaszcza dotyczących żył głębokich kończyn dolnych oraz miednicy, a także zatorowości płucnej. Warto także przeprowadzić te analizy w przypadku zakrzepicy, która wystąpiła po zastosowaniu hormonalnych środków antykoncepcyjnych, a także w sytuacjach niepowodzeń położniczych, szczególnie przy wystąpieniu zawału łożyska.

Identyfikacja osób z grupy ryzyka jest kluczowa, ponieważ umożliwia wdrożenie odpowiednich działań profilaktycznych w sytuacjach sprzyjających zakrzepicy, takich jak zabiegi operacyjne.