Klirens kreatyniny

Klirens kreatyniny jest kluczowym badaniem oceniającym funkcję nerek, a jego głównym celem jest oszacowanie wielkości przesączania kłębuszkowego (GFR). Ten parametr jest podstawowym wskaźnikiem, pozwalającym na ocenę efektywności pracy nerek. W szczególności, jedno z głównych wskazań do przeprowadzenia tego testu to kontrola funkcji nerek u pacjentów, którzy przyjmują leki o potencjalnym działaniu nefrotoksycznym.

Definicja klirensu opisuje, jaką objętość osocza nerki oczyszczają z danej substancji w ciągu określonego czasu. W przypadku klirensu kreatyniny, badanie polega na oznaczeniu stężenia kreatyniny zarówno w dobowej zbiórce moczu, jak i w surowicy krwi, pobranej po zakończeniu zbiórki. Warto zauważyć, że stężenie kreatyniny w osoczu jest zróżnicowane i zależy od wielu czynników, takich jak masa mięśniowa, płeć, wiek oraz nawodnienie organizmu.

W kontekście chorób nerek, gdzie dochodzi do utraty czynnych nefronów, filtracja oraz klirens kreatyniny ulegają zmniejszeniu. Kreatynina jest bowiem wydalana przede wszystkim na drodze filtracji w kłębuszkach nerkowych. W przypadkach ciężkiej niewydolności nerek czy zespołów nerczycowych, występuje aktywne wydzielanie kreatyniny przez cewki nerkowe, co może prowadzić do zafałszowania wyników; w takim przypadku klirens może być zawyżany o około 10%. Takie zjawisko może być istotne podczas interpretacji wyników, gdyż mimo kompensacyjnego działania wydzielania cewkowego, mogą wystąpić przekroczenia referencyjnych wartości stężenia kreatyniny w surowicy.

Klirens kreatyniny dobrze koreluje z GFR, gdy wynosi on powyżej 15 ml/min. Jednak poniżej tej wartości, błąd pomiaru może być znaczny, osiągając aż 100%, co jest wynikiem proporcjonalnie dużego wpływu wydzielania cewkowego. W związku z tym, w diagnostyce nefrologicznej niezwykle ważne jest zrozumienie, jak różne mechanizmy czynnościowe nerek wpływają na interpretację wyników badań i ogólną ocenę pacjentów.