Antykoagulant toczniowy

Oznaczenie antykoagulantu toczniowego jest istotnym elementem w diagnostyce zespołu antyfosfolipidowego (APS). Antykoagulant toczniowy, znany również jako LA (ang. lupus anticoagulant), to grupa przeciwciał antyfosfolipidowych (aPL), które wpływają na krzepnięcie krwi. LA jest powiązany z ryzykiem zakrzepów wewnątrznaczyniowych, które może być spowodowane uszkodzeniem śródbłonka naczyń przez kompleksy immunoglobulin, zmniejszeniem produkcji prostacykliny, spowolnieniem procesu fibrynolizy, a także wpływem na białka, takie jak białko C oraz trombomodulina i antytrombina III (ATIII).

Kofaktorami dla LA są m.in. protrombina, białka C i S oraz kininogeny. Badanie LA przeprowadza się in vitro, co polega na ocenie funkcji układu krzepnięcia, a dokładniej na ocenie jego wpływu na proces przekształcania protrombiny w trombinę. Procedura ta polega na wydłużeniu czasu częściowej tromboplastyny po aktywacji (aPTT) oraz na analizie wydłużenia czasu krzepnięcia w mieszance osocza pacjenta z osoczem zdrowej osoby. Testy potwierdzające wykazują skrócenie czasów krzepnięcia po dodaniu odpowiedniej ilości fosfolipidów. Dodatnie wyniki LA, uzyskiwane dwukrotnie w odstępie co najmniej 12 tygodni, są jednym z kryteriów diagnostycznych zespołu antyfosfolipidowego.

APS jest rozpoznawany jako choroba układowa tkanki łącznej, której charakterystyczne kryteria laboratoryjne obejmują obecność przeciwciał antyfosfolipidowych (aPL), takich jak przeciwciała antykardiolipinowe (aCA) i/lub antykoagulant toczniowy (LA), a także przeciwciała przeciwko beta 2-glikoproteinie I (a beta2GPI). Kryteria kliniczne obejmują wystąpienie zakrzepicy naczyniowej (zarówno w żyłach, jak i tętnicach) oraz komplikacje położnicze, takie jak obumarcie płodu po 10. tygodniu ciąży, przedwczesny poród, a także nawracające poronienia przed 10. tygodniem ciąży. Rozpoznanie APS następuje, gdy zostaną spełnione przynajmniej jedno kliniczne i jedno laboratoryjne kryterium. Zespół antyfosfolipidowy może występować jako jednostka chorobowa (pierwotny APS) lub występować w kontekście innych chorób tkanki łącznej, jak toczeń układowy (wtórny APS).