Panel Celiakia IgA i IgG + total IgA

Celiakia nie jest alergią, ale często jest z nią mylona. W przypadku tej choroby gluten powoduje nieprawidłową reakcję w jelicie cienkim, prowadząc do stanu zapalnego, który może skutkować produkcją przeciwciał przeciwko własnym komórkom. Dochodzi do zniszczenia błony śluzowej jelita, w szczególności kosmków, które są niezbędne do prawidłowego wchłaniania składników odżywczych.

Choroby, które powodują wytworzenie przeciwciał przeciwko własnym komórkom, określane są jako “choroby autoimmunizacyjne”.

W Polsce i na całym świecie liczba chorych na celiakię wzrasta. Jedna na sto osób cierpi na tę chorobę, przy czym na każdego zdiagnozowanego przypada siedem osób niezdiagnozowanych. Badanie genetyczne nie może jednoznacznie potwierdzić celiakii, ponieważ około 40% zdrowej populacji ma geny predysponujące, a tylko 1% choruje na celiakię. Pozytywny wynik testu na przeciwciała, takie jak tTG czy DGP, zbadane w klasie IgA (lub w przypadku niedoboru IgA – w klasie IgG), oraz następnie biopsja jelita, pozwala potwierdzić diagnozę celiakii.

Gluten to mieszanina białek zawartych w zbożach takich jak pszenica, żyto i jęczmień. Osoby cierpiące na celiakię muszą trwale wykluczyć te zboża ze swojej diety. Ze względu na zanieczyszczenia innymi zbożami, osoby chore powinny unikać także owsa.

Przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej (tTG) są skierowane przeciwko białku obecnemu w błonie śluzowej jelita cienkiego, które oddziałuje z gliadyną i odgrywa kluczową rolę w rozwoju celiakii.

Gliadyna to rodzaj białka rozpuszczalnego w alkoholu, należącego do prolamin. Gliadyna, po połączeniu się chemicznie z gluteniną, tworzy gluten. Skład glutenu obejmuje głównie gliadynę i gluteninę (75-86%), polisacharydy (10%), lipidy (8%) oraz składniki mineralne (2%). Najwięcej gliadyny znajduje się w pszenicy.

Deaminowane peptydy gliadyny (DGP) to formy gliadyny, które powstają w wyniku działania transglutaminazy tkankowej. Przeciwciała przeciwko DGP odgrywają istotną rolę w rozwoju celiakii, charakteryzując się wysoką czułością (94%) i swoistością (97%) dla przeciwciał w klasie IgG. Mogą być wykrywane nawet przy ujemnym wyniku przeciwciał anty-tTG u dzieci poniżej 5. roku życia, stanowiąc istotne uzupełnienie dla testów na przeciwciała anty-tTG w celu zwiększenia dokładności diagnozy celiakii.

Czynnik Castle’a (IF) to glikoproteina wytwarzana przez komórki okładzinowe dna żołądka, która ułatwia wchłanianie witaminy B12 z pożywienia. Przy tworzeniu kompleksu z tą witaminą, chroni ją przed enzymami trawiennymi w przewodzie pokarmowym. Następnie, po związaniu się z receptorami na komórkach nabłonka jelitowego, kompleks witaminy B12-IF jest absorbowany do organizmu.

Niedobór czynnika Castle’a często jest wynikiem procesu autoimmunizacyjnego, w którym organizm wytwarza przeciwciała przeciwko IF (anty-IF). Może to prowadzić do niedoboru witaminy B12 oraz rozwoju choroby Addisona-Biermera (niedokrwistość złośliwa). Test na przeciwciała anty-IF jest wykonywany w celu wykluczenia różnych przyczyn niedokrwistości.

Objawy celiakii: