SHBG

Oznaczenie stężenia białka wiążącego hormony płciowe, czyli SHBG (ang. sex hormone binding globulin), w surowicy krwi ma na celu ocenę biodostępnych androgenów, takich jak testosteron. Wahania stężenia białek wiążących, w tym SHBG, wpływają na poziom testosteronu w krążeniu, dlatego pomiar tego białka traktowany jest jako uzupełnienie badań stężenia testosteronu (TT) oraz niekiedy estradiolu.

SHBG jest głównie produkowane w wątrobie. U kobiet w wieku rozrodczym jej stężenie jest dwukrotnie wyższe niż u mężczyzn, co jest konsekwencją wyższego poziomu estrogenów w ich organizmach. U dzieci, niezależnie od płci, stężenie SHBG jest na podobnym poziomie. Dodatkowo, u kobiet SHBG produkowane jest miejscowo w endometrium, jajowodach i gruczole piersiowym, natomiast u mężczyzn w gruczole krokowym.

SHBG pełni rolę transportową, wiążąc estrogeny i androgeny, co chroni je przed inaktywacją. Białko to wykazuje silne powinowactwo do testosteronu i 5-dihydrotestosteronu (DHT), a słabsze do estradiolu i androstendionu. Mimo że SHBG ma mniej miejsc wiążących hormony niż albumina, to z uwagi na trwałość połączenia, hormony związane z SHBG są uznawane za biologicznie nieaktywne. Wyjątkiem są tkanki posiadające receptory dla tych kompleksów; na przykład, SHBG związane z DHT aktywuje receptory błonowe w komórkach prostaty.

Obniżone stężenie SHBG jest związane z hyperandrogenizmem u kobiet, co manifestuje się hirsutyzmem i wirylizacją, a także z zespołem policystycznych jajników. Ponadto, niskie stężenie SHBG kojarzy się z problemami metabolicznymi, takimi jak otyłość czy zaburzenia lipidowe. Z kolei wzrost stężenia SHBG może występować w przypadkach hypogonadyzmu i niedoboru androgenów u mężczyzn, a także w nadczynności tarczycy, chorobach wątroby, marskości, anoreksji oraz w wyniku szczególnych diet czy długotrwałego stresu.